Instytut Genetyki Człowieka PAN w Poznaniu wprowadził właśnie pierwszy w Polsce ilościowy test do oceny komórkowej odpowiedzi immunologicznej przeciwko SARS-CoV-2. Wprowadził także drugie badanie – pozwalające określić ilość przeciwciał IgG we krwi. Oba są testami ilościowymi dającymi precyzyjną wiedzę o stopniu oporności na wirusa. Można je wykonać w Laboratorium Diagnostyki COVID-19 działającym w ramach Innowacyjnego Centrum Medycznego IGC PAN w Poznaniu.

Przeciwciała nie u każdego

W kolejnej fazie pandemii i natężeniu nowych mutacji coraz częściej zadajemy sobie pytanie, czy nasz organizm wytworzył dostateczną odporność na zakażenie SARS-CoV-2. Na rynku dostępne są testy pozwalające określić obecność specyficznych przeciwciał anty-SARS-CoV-2, które zostały wytworzone u pacjenta w wyniku zakażenia lub szczepienia ochronnego (przeciwciała neutralizujące IgG). Te ogólnodostępne testy (można je zakupić np.: w marketach) są testami jakościowymi – tzn. mówiącymi tylko o tym, czy mamy przeciwciała, czy też nie. Ta wiedza jest jednak niewystarczalna, by ocenić, jakie mamy szansę na pokonanie wirusa.

TEST ILOŚCIOWY POZIOMU PRZECIWCIAŁ IgG WE KRWI opracowany i wprowadzony przez Instytut Genetyki Człowieka PAN, to jak sama nazwa wskazuje, test ilościowy  – dający precyzyjną informacje o tym, że nie tylko czy posiadamy, ale też ile dokładnie posiadamy przeciwciał. Przekłada się to na ważny komunikat, jak „silna” byłaby odpowiedź komórkowa naszego organizmu na zakażenie. Dzięki temu badaniu możemy zatem określić status przeciwciał w organizmie – czy są obecne i ile ich występuje. Przeciwciała te mają zdolność do neutralizacji wirusa, a ich obecność potwierdza nabycie odporności na COVID-19 przez nasz organizm. Należy jednak pamiętać, że u niektórych osób przeciwciała IgG szybko zanikają lub mogą się nie pojawić. Przeciwciała IgG mogą również zostać niewykryte u osób starszych oraz przewlekle chorych, co jednak wcale nie musi oznaczać, że takie osoby nie nabyły dostatecznej odporności na COVID-19!

Pierwszy w Polsce test odporności na zakażenie SARS-CoV-2 w pamięci długotrwałej

Co zatem, jeśli nie zostały wykryte przeciwciała IgG lub ich nie posiadamy? W takich przypadkach z pomocą przychodzi nam BADANIE OCENY KOMÓRKOWEJ ODPOWIEDZI IMMUNOLOGICZNEJ PRZECIWKO SARS-CoV-2, czyli badania pozwalające określić aktywności komórek T względem wirusa SARS-CoV-2 poprzez wykrywanie interferonu gamma (IFN-γ) – aktywnego białka działającego przeciwwirusowo. Ilość wydzielonego interferonu zależy od ilości limfocytów T aktywowanych przez białko wirusa. Badanie IGRA ((interferon γ release assay) jest badaniem ilościowym opartym o technikę ELISA i pomiarze stężenia IFN-γ wydzielanego ex vivo przez limfocyty T po inkubacji pełnej krwi z białkiem S (spike) wirusa SARS-COV-2.

Dzięki temu badaniu możliwa jest ocena poziomu odpowiedzi komórkowej długotrwałej po zakażeniu SARS-CoV-2 lub szczepieniu, nawet przy nieobecności przeciwciał klasy IgG.

Badanie opracowane i wprowadzone do diagnostyki przez Instytut Genetyki Człowieka PAN w Poznaniu (można je wykonać w laboratorium Innowacyjnego Centrum Medycznego działającego od czerwca b. r. przy IGC PAN w Poznaniu) jest zaawansowanym badaniem o najwyższym poziomie bezbłędności (potwierdzają je m.in. kompetencje naukowe zespołu IGC). Badanie przeprowadzane jest zgodnie z zaleceniami WHO, a stosowany w laboratorium test jest zatwierdzony przez EC REP. Laboratorium jest podmiotem wykonującym działalność leczniczą, wpisane na Listę Laboratoriów COVID Ministerstwa Zdrowia.

Fot. Materiały prasowe

Badania potwierdzają, że limfocyty T obecne po zakażeniu SARS-CoV-1 w naszym organizmie są aktywne u ozdrowieńców nawet po 17 latach od zakończenia epidemii SARS 1! Podobny mechanizm będzie obserwowalny w przypadku zakażenia SARS-CoV-2. Dlatego osoby charakteryzujące się brakiem przeciwciał IgG, które przechorowały zakażenie wirusem SARS-CoV-2 lub zostały zaszczepione, dzięki aktywności komórek T i wydzielaniu interferonu będą „walczyły” z wirusem, gdyż organizm uruchomi pamięć długotrwałą i przypomni sobie, że miał już styczność z podobnym patogenem w przeszłości. Dzięki temu będzie wiedział jak ma do tej walki podejść i ją wygrać – mówi dr Szymon Hryhorowicz.

Wprowadzane w Innowacyjnym Centrum Medycznym IGC PAN badanie odpowiedzi komórkowej anty- SARS-CoV-2 da wgląd w długotrwałe skutki dla stanu odporności przeciw koronawirusowi. Wynik ten będzie istotny tak dla osób zaszczepionych, ozdrowieńców, jak i tych, którzy na żadne działania profilaktyczne się nie zdecydowali. Odporność komórkowa jest najdłużej działającym i najbardziej stabilnym mechanizmem obrony immunologicznej organizmu. Wysoka odporność komórkowa daje szansę na skuteczną walkę z patogenem przez długi czas – mówi prof. Michał Witt dyrektor Instytutu Genetyki PAN w Poznaniu.

Innowacyjne Centrum Medyczne przy Instytucie Genetyki Człowieka PAN w Poznaniu z Laboratorium COVID-19

Instytut Genetyki Człowieka PAN w kwietniu 2020 r. otworzył Laboratorium COVID-19. Większość zespołu zdecydowała się wówczas pracować jako wolontariusze, by walczyć z pandemią. W czerwcu 2021 r. Laboratorium stało się częścią Innowacyjnego Centrum Medycznego. Do tej pory Laboratorium przebadano ponad 65000 pacjentów. Wykonuje testy RT-PCR wykrywające obecność wirusa SARS-CoV-2 oraz testy antygenowe. Posiada uprawnienia podmiotu leczniczego i wpisane jest na listę Laboratoriów COVID-19 Ministerstwa Zdrowia. W Laboratorium opracowano test RT-PCR na COVID-19 oraz wprowadzono do diagnostyki pierwszy w Polsce test różnicujący COVID-19 i grypę (złożony patent). Oprócz wykonywanych testów diagnostycznych w Laboratorium analizowana jest budowa i zmienność genomów wirusów SARS-CoV-2, a wyniki wprowadzane są do ogólnoświatowych baz danych. We wrześniu b.r. w Innowacyjnym Centrum Medycznym można wykonać pierwszy w Polsce test do oceny komórkowej odpowiedzi immunologicznej przeciwko SARS-CoV-2 oraz badanie ilościowe przeciwciał IgG we krwi. Działalność diagnostyczna nie należy do statutowych obowiązków IGC PAN, a jest wyłącznie wyrazem chęci włączenia się w ogólnonarodową walkę z pandemią COVID-19 w zakresie swoich kompetencji. W ramach Innowacyjnego Centrum Medycznego uruchomiona została również pracownia sekwencjonowania genomowego. Wyposażona jest w najnowsze sekwenatory firmy Illumina. Aparatura ta pozwoli na wprowadzenie sekwencyjnej analizy całogenomowej oraz celowane sekwencjonowanie wybranych genów i ich grup. Metody te znajdą zastosowanie w diagnostyce chorób genetycznych oraz w monitorowaniu zmienności wirusa SARS-CoV-2 w populacji polskiej. www.igcz.poznan.pl