Mózg nie jest stworzony do myślenia – jest stworzony do przewidywania rzeczywistości i masz większą władzę nad tym postrzeganiem, niż mogłoby się wydawać. Wiemy to, dzięki współczesnej neuronauce.

Od momentu narodzin do ostatniego oddechu twój mózg robi robotę! Dzień w dzień nieustannie otrzymuje niekończące się ilości danych ze świata zewnętrznego… poprzez oczy, uszy, nos i inne narządy zmysłów. Co ciekawe te dane, wcale nie są takimi, jakimi je sobie wyobrażamy. Nie są to obrazy, zapachy, czy dźwięki, jakie znamy. To strumień danych: dal świetlnych, zmian ciśnienia powietrza, drgań czy cząsteczek chemicznych. Twój mózg musi całkiem sam wymyślić, co z nimi dalej zrobić. Musi nadać im znaczenia.

Twój mózg w każdej chwili zadaje sobie pytanie: Co robiłem ostatnio, kiedy spotkałem się z podobną sytuacją, kiedy moje ciało było w podobnym stanie?

Polecane artykuły

Najważniejszym zadaniem twojego mózgu jest kontrolowanie ciała, abyś mógł żyć. Rozszyfrowanie danych z zewnątrz staje się jeszcze trudniejsze – musi reagować diabelnie szybko i nie przestawać utrzymywać cię przy życiu. Nie możesz przecież spaść ze schodów (czy klifu), wpaść pod samochód na ulicy czy dać się pożreć. W dodatku musisz oddychać, trawić, ruszać się… Jakim cudem udaje mu się to wszystko jednocześnie? Odpowiedź jest prostsza niż myślisz – pamięć!

Pamięć – dodatkowe źródło informacji

Twój mózg może czerpać z doświadczeń z całego życia – rzeczy, które przydarzyły ci się osobiście oraz te, o których dowiedziałeś się od przyjaciół, nauczycieli,  z książek, filmów czy opowieści. W mgnieniu oka rekonstruuje fragmenty zdarzeń i informacji zapisanych w pamięci, gdy neurony przekazują informacje tam i z powrotem w ciągle zmieniającej się i złożonej sieci. Twój mózg łączy te fragmenty we wspomnienia, aby wywnioskować znaczenie danych i zgadnąć, co z tym zrobić. 

Twoje doświadczenia i wspomnienia obejmują nie tylko to, co wydarzyło się w otaczającym cię świecie, ale także to, co wydarzyło się w twoim ciele. 

Czy twoje serce szybko biło? Czy ciężko oddychałeś? Twój mózg w każdej chwili zadaje sobie pytanie, co działo się, kiedy spotkałem się z podobną sytuacją, kiedy moje ciało było w podobnym stanie, co zrobiłem dalej? Odpowiedź nie musi być idealnie dopasowana, aby mózg mógł odpowiednio zareagować. Cel jest zawsze jeden – przetrwać.

Właśnie tak twój mózg planuje następne działanie twojego ciała. 

Fot. Pixabay

Jak Twój mózg przewiduje to, co widzisz

Twój mózg aktywnie konstruuje twoje doświadczenia z pamięci. Każdego ranka budzisz się i doświadczasz otaczającego cię świata pełnego wrażeń – obrazów, dźwięków, zapachów i wrażeń płynący z dotyku.  Możesz poczuć swoją pościel, sierść kota, miękką bluzę.  Być może słyszysz dźwięki, które cię obudziły, takie jak przeklęty budzik, śpiew ptaków lub chrapanie ukochanego lub ukochanej. Być może czujesz zapach kawy. Wydaje się, że te wrażenia wpływają prosto do twojej głowy, jakby twoje oczy, nos, usta, uszy i skóra oknem na świat. Ale nie czujesz swoimi narządami zmysłów. Wyczuwasz je mózgiem.

To, co właśnie widzisz, jest połączeniem tego, co widzisz naprawdę i tego, co jest konstruowane przez twój mózg. To, co słyszysz, jest również połączeniem tego, co właśnie dotarło do twoich uszu  i tego, co jest zapamiętał twój mózg.

Ostrożnie kontrolowana halucynacja

W podobny sposób mózg konstruuje również informacje, które wysyła twoje ciało. Twoje bóle, drżenie i inne wewnętrzne doznania to kombinacja tego, co dzieje się w twoim mózgu i tego, co faktycznie dzieje się w twoich płucach, sercu, jelitach i mięśniach i tak dalej.

Czasem twój mózg każe ci czuć coś, co nie jest prawdą, bo tak to zapamiętał. Na przykład, gdy jesteś niewyspany i zmęczony lub masz mało energii, możesz odczuwać głód, ponieważ wcześniej gdy byłeś osłabiony, było to spowodowane głodem. Twój mózg podpowiada ci, że szybka przekąska doda ci energii, choć w rzeczywistości jesteś po prostu zmęczony brakiem snu.

Prawie na pewno miałeś doświadczenie, w którym informacje w twojej głowie wygrywają z rzeczywistością.

  • Czy kiedykolwiek widziałeś twarz kogoś znajomego w tłumie, ale kiedy spojrzałeś ponownie, zdałeś sobie sprawę, że to inna osoba? 
  • Czy kiedykolwiek czułeś, że Twój telefon komórkowy wibruje w kieszeni, kiedy milczał jak zaklęty? 
  • Czy kiedykolwiek grała Ci w głowie piosenka, której nie mogłeś się pozbyć? 

Neurolodzy lubią mówić, że twoje codzienne doświadczenia i pamięć to kontrolowana halucynacja, ograniczona przez świat i twoje ciało, ale ostatecznie skonstruowane przez twój mózg.

Nie obawiaj się, nie ma w tym niczego niepokojącego – to absolutnie normalne.

To codzienna „halucynacja”, która tworzy wszystkie twoje doświadczenia i kieruje wszystkimi twoimi działaniami. To normalny sposób, w jaki mózg nadaje znaczenie danym zmysłowym i prawie zawsze nie zdajesz sobie sprawy z tego, że to w ogóle się odbywa. Po prostu mózg tak działa!

Według dr Lisy Feldman Barrett cały ten konstruktywny proces przebiega w sposób predykcyjny. Naukowcy są prawie pewni, że mózg faktycznie zaczyna wyczuwać zachodzące z chwili na chwilę zmiany w otaczającym cię świecie, zanim te dane zmysłowe trafią do twojego mózgu.

To samo dotyczy chwilowych zmian zachodzących w twoim ciele – twój mózg zaczyna je wyczuwać, zanim odpowiednie dane dotrą do niego z twoich narządów i różnych układów organizmu. W ten sposób twój mózg nawiguje po świecie i kontroluje twoje ciało.

W bardzo realnym sensie przewidywania to po prostu twój mózg rozmawiający z samym sobą. Grupa neuronów dokonuje najlepszego przypuszczenia, co stanie się w najbliższej przyszłości, w oparciu o jakąkolwiek kombinację przeszłości i teraźniejszości, którą obecnie wyczarowuje twój mózg. Te neurony następnie ogłaszają to przypuszczenie neuronom w innych obszarach mózgu. W międzyczasie dane zmysłowe ze świata i twojego ciała wkraczają do rozmowy, potwierdzając (lub nie) prognozę, której doświadczysz jako swoją rzeczywistość.

Dr Lisa Feldman Barrett

Potrzebujesz dowodów? Pomyśl o ostatnim razie, gdy byłeś spragniony i wypiłeś szklankę wody. W ciągu kilku sekund po połknięciu ostatnich kropli, pewnie poczułeś, że zaspokoiłeś swoje pragnienie.

To może wydawać się zwyczajne, ale woda w rzeczywistości potrzebuje około 20 minut, aby dotrzeć do krwiobiegu. Woda nie może ugasić pragnienia w ciągu kilku sekund. Więc co zaspokoiło twoje pragnienie? To, co przewidział twój mózg. 

Gdy twój mózg planuje i wykonuje czynności, które pozwalają ci pić i połykać, jednocześnie przewiduje konsekwencje połykania wody i sprawia, że czujesz się mniej spragniony na długo przed tym, zanim woda będzie miała bezpośredni wpływ na twoje ciało.

Photo by jesse orrico on Unsplash

Twój mózg jest narządem do przewidywania

Co jest pierwsze? Przewidywanie czy działanie?

Zwykle twój mózg ma kilka sposobów radzenia sobie z daną sytuacją – tworzy lawinę prognoz i szacuje prawdopodobieństwa dla każdej z nich. Czy to szelest w lesie spowodowany wiatrem, zwierzęciem, wrogim wojownikiem czy pasterzem? Czy ten długi, brązowy kształt to gałąź, laska czy karabin? Ostatecznie w każdym momencie wygrywa jakaś prognoza. Często jest to prognoza, która najlepiej pasuje do przychodzących danych zmysłowych, ale nie zawsze. Tak czy inaczej, zwycięska prognoza staje się twoim działaniem i doświadczeniem sensorycznym.

Dr Lisa Feldman Barrett

Oto ostatni gwóźdź do trumny zdrowego rozsądku: całe to przepowiadanie dzieje się po tym, jak go doświadczamy. Ty i ja wydajemy się najpierw wyczuwać, a potem działać. Ale w twoim mózgu wyczuwanie jest na drugim miejscu. Twój mózg jest zaprogramowany, aby najpierw przygotować się do działania.

Tak, Twój mózg jest zaprogramowany do inicjowania działań, zanim zdasz sobie z nich sprawę. 

W codziennym życiu robisz wiele rzeczy z wyboru, a przynajmniej tak się wydaje. Ale mózg jest narządem przewidującym. Rozpoczyna twój następny zestaw działań w oparciu o twoje doświadczenia i obecną sytuację i robi to poza twoją świadomością. Innymi słowy, twoje działania są pod kontrolą twojej pamięci i otoczenia. Czy to oznacza, że ​​nie masz wolnej woli? Kto jest odpowiedzialny za Twoje działania?

Oczywiście nie! Jednak widzisz, jak wiele działań opiera się na działaniu twojego wewnętrznego autopilota.

Obgryzłeś kiedyś paznokcie? Prognozy, które inicjują twoje działania, nie pojawiają się znikąd. Gdybyś nie obgryzał paznokci jako dziecko, prawdopodobnie nie gryzłbyś ich teraz. Bo i po co? Prawda?

Gdybyś nigdy nie nauczył się raniących słów, nie mógłbyś ich teraz wypowiedzieć. Gdybyś mógł w magiczny sposób cofnąć się w czasie i zmienić swoją przeszłość, twój mózg przewidywałby dziś swoje działania zupełnie inaczej.

Nie da się zmienić swojej przeszłości, ale teraz, przy pewnym wysiłku, możesz zmienić sposób, w jaki twój mózg będzie przewidywał przyszłość. Możesz zainwestować trochę czasu i energii, aby nauczyć się nowych sposobów i reakcji.

 Możesz wybierać nowe doświadczenia. Możesz wypróbować nowe zajęcia. Uczyć się nowych języków lub rozwijać swoją siłę psychiczną. Wszystko, czego się dzisiaj uczysz, pozwala mózgowi jutro inaczej reagować i przewidywać to, co się wydarzy. I właśnie dlatego warto nieustannie fundować swojemu mózgowi porządny trening!

Jako właściciel przewidującego mózgu masz większą kontrolę nad swoimi działaniami i doświadczeniami, niż myślisz… i większą odpowiedzialność, niż byś chciał.

Dr Lisa Feldman Barrett

Wybieraj mądrze! 🙂

Na podstawie: www.mindful.org

Tagi
Udostępnij post na: