Gaslighting, to jedna z najbardziej okrutnych form manipulacji. Sztandarowe zagranie w toksycznym związku, w przemocy domowej, w relacjach budowanych na strachu, w poczuciu braku wyjścia. Jeśli obserwujesz takie zachowania w swojej relacji, cóż, nie odwracaj głowy – ratuj siebie, póki jeszcze masz siłę.

Poczucie, że coś zrobiłaś, choć jeszcze przed chwilą byłaś pewna, że na pewno tego nie zrobiłaś/nie powiedziałaś, może być bardzo dezorientujące. Dezorientujące jest też bycie kimś, kto stara się być miły i ugodowy, a wciąż jest oskarżany o bycie nieszczerym. Jeśli doświadczasz któregokolwiek z tych uczuć w wyniku działań innej osoby, możliwe, że jesteś ofiarą gaslightingu.

Gaslighting – co to jest?

Ostatnio termin gaslighting wszedł do powszechnego słownika, próżno szukać polskiego odpowiednika tego słowa. Ważne jest, aby dokładnie zrozumieć, skąd się ono wzięło. 

Może wydawać się, że taka manipulacja jest oczywista, że chyba każdy z nas wie, że manipulator, mówiąc najprościej – wciska nam kit. Ale tak to nie działa. Najbardziej szkodliwą rzeczą w tej praktyce jest fakt, że wiele osób, które są w ten sposób sterowane, nawet o tym nie wie.

Ofiary gaslightingu mylą swoją niepewność z uzasadnionymi uczuciami wobec siebie, co prowadzi do obniżenia własnej wartości i możliwych sytuacji, które utrudniają radzenie sobie z gaslightingiem, koło się zamyka.

Gaslighting w związku

Najczęściej gaslighting występuje między dwiema osobami, które ufają sobie nawzajem, przy czym jedna subtelnie manipuluje drugą. Ponieważ często występuje w intymnych relacjach międzyludzkich, manipulacja może być niezwykle trudna do wykrycia.

Podobnie jak w przypadku wielu innych schorzeń, niezauważenie manipulacji na wczesnym etapie może spowodować pogorszenie stanu psychicznego, ofiara jest jeszcze bardziej nieświadoma i potencjalnie podatna na więcej obrażeń. Takie nękanie potrafi trwać latami.

Gaslighting to wyjątkowa podstępna formy przemocy. Nigdy nie ignoruj tych sygnałów

Aby przygotować się do radzenia sobie z gaslightingiem, zanim będzie za późno, konieczne jest zapoznanie się  z jego objawami . Przyjrzymy się 10 znakom ostrzegawczym, których nigdy ignorować nie wolno.

#10. Nie wszystko, czego doświadczasz jest negatywne

Łatwo jest pomyśleć, że przemoc i manipulacja emocjonalna to po prostu ciągła negatywność i nic więcej. Jednak sprawcy często mieszają pozytywne komunikaty, pozorną troskę i miłość i tzw. „dobre chwile”, aby ofiara uwierzyła, że ​​naprawdę im na niej zależy. Ten rodzaj prowadzenia relacji na gorąco/na zimno jest podstawowym objawem nadużycia w twoim związku.

Dzięki temu ofiara sama racjonalizuje przemoc. Bo:

• przecież on taki nie jest
• przecież mnie kocha
• przecież robi tyle miłych rzeczy…

Niezależnie od tego, jak to się dzieje, nic nie usprawiedliwia przemocy psychicznej!

#9. Projektują swoje emocje

Wielu sprawców przemocy często projektuje własne problemy na ofiary. Na przykład, jeśli sprawca ma problemy z zarządzaniem pieniędzmi, może surowiej krytykować sytuację finansową swojego partnera niż własną, aby skłonić partnera do zwątpienia w jego poczucie rzeczywistości. Jeśli manipulator ma problem z panowaniem nad emocjami, przypisze tę cechę partnerowi stosując postawę bierno-agresywną.

#8. Zamieszanie jest priorytetem i sprzymierzeńcem manipulatora

Wielu oprawców zacznie przygaszać swoje ofiary, sprawiając, że poczują się, jakby były wiecznie zdezorientowane. Najważniejsze to w porę dostrzec, co się dzieje. Zobaczyć objawy w miarę ich pojawiania się, aby nie paść ofiarą przemocy emocjonalnej.

#7. Manipulator sprawia, że inni w ciebie wątpią

Czasami sprawca może manipulować relacjami ofiary z innymi osobami, zmuszając ich do nieświadomego współudziału w manipulowaniu ofiarą. 

Na przykład, jeśli sprawca chce, aby ofiara myślała, że ​​wszystko wyolbrzymia, może poprosić bliskiego wspólnego przyjaciela, by przyznał, że ofiara przesadziła z jakąś reakcją czy sytuacją. Po fakcie, ich rozmowę przedstawi tak, aby nie opowiada o omawianej sytuacji, a wyrokowała o ofierze jako osobie. Rozdmuchanie i wykorzystywanie wyrwanych z kontekstu cudzych opinii, pomaga manipulatorowi zbudować mocne fundamenty swojej przemocy. Ofiara zaczyna wierzyć, że coś z nią jest nie tak.

#6. Celują w przyjaciół

Przez większość czasu wiele osób, które padły ofiarą gaslightingu, nie zdaje sobie z tego sprawy, ponieważ nie mają zbyt dużego kontaktu z innymi, którzy mogliby zobaczyć oznaki manipulacji. 

Dzieje się tak często, ponieważ sprawca sprawia, że ​​ofiara czuje, że nie może ufać swoim przyjaciołom, co powoduje, że nie spotykają się tak często jak kiedyś. Jeśli przyjaciele zaczynają zwracać uwagę na niepokojące zachowanie sprawcy – sami niejako udowadniają, „że się na niego uwzięli”.

Zazwyczaj manipulacja doprowadza do sytuacji, w której ofiara dobrowolnie sama ograniczy kontakt z przyjaciółmi i rodziną.

#5. Wykorzystywanie ich emocji

Nie jest tajemnicą, że bycie w związku wymaga, aby oboje partnerzy byli w stanie słuchać potrzeb drugiej strony. Jednak sprawcy często manipulują dynamiką relacji, aby skłonić drugą osobę do robienia rzeczy, których wcale nie chce robić.

Podobnie jak w poprzednim przypadku, manipulator będzie uciekał się do różnych metod, by ofiara czuła się w towarzystwie innych osób nieswojo. Osoby stosujące przemoc mogą również przytaczać swoje osobiste uczucia, nie dostarczając żadnych dowodów winy oskarżanych.

#4. Kłamstwo jest precedensem

Często potrzebujemy trochę czasu i dowodów, by zdemaskować kłamstwo, ale bez problemu zwracamy uwagę, kiedy ktoś bezczelnie kłamie prosto w twarz. Sprawcy, którzy manipulują ofiarami, często wykorzystują tę dynamikę, rzucając rażące kłamstwa, jako sposób na stworzenie precedensu.

Kłamiąc w tak bezpośredni sposób, sprawia, że manipulacja gubi się i staje się rutyną.

#3. Negowanie bycia ofiarą

Kiedy myślimy o agresywnym zachowaniu w związkach, zazwyczaj zakładamy, że jest to coś drastycznego, na przykład oprawca dosłownie zamyka kogoś w swoim mieszkaniu, aby nie mógł wyjść na zewnątrz. Istnieją jednak bardziej subtelne sposoby, w jakie może uzyskać ten sam efekt.

Manipulacja sprawia, że ofiara nawet nie zauważa wymuszenia, a czasem nawet dobrowolnie jest „współwinna”. Przykład?  Jeśli jesteś w związku z kimś, kto nieustannie kwestionuje twoją zdolność do nieflirtowania z innym, gdy wychodzisz sama, może ona wywierać na ciebie presję, abyś poczuł się winny za wyjście na zewnątrz lub poczucie, że nie możesz się bez niego nawiązywać żadnych  kontaktów towarzyskich.

#2. Powtarzalny charakter objawów

Wiele osób błędnie zakłada, że ​​będą w stanie dostrzec manipulację, gdy tylko zacznie się dziać, co pozwoli im szybko położyć kres toksycznemu zachowaniu. Jednak nie w tym przypadku. Gaslighting zwykle pojawia się subtelnie, wprowadzany jest przez długi czas, a oprawca powoli stosuje coraz więcej taktyk w codziennym życiu. Wszystko po to, aby powoli gotowana zupa, była na tyle gorąca, by nie można było już się z niej wydostać.

Dlatego ważne jest, aby nie lekceważyć niektórych objawów. Pewne rzeczy będą się powtarzały, ufaj swojej intuicji. Manipulacja nigdy nie pojawia się z dnia na dzień.

#1. Zaprzeczanie czemuś, co powiedział

Jednym z najbardziej niepokojących objawów gaslightingu jest to, że sprawca może bezpośrednio zaprzeczyć temu, co z pewnością powiedział wcześniej. Jest to szczególnie podstępne, ponieważ zmusza ofiarę do kwestionowania swojego poczucia rzeczywistości.

Kiedy ktoś mówi, że coś się nie wydarzyło, a na pewno się zdarzyło, co to oznacza dla reszty rzeczywistości? Do pewnego momentu widzisz i rozumiesz, że twój partner bezczelnie kłamie, jednak jeśli będziesz w tym tkwić, przestaniesz wierzyć we własne zdrowie psychiczne i własny osąd. To najgroźniejsze, co może cię spotkać.

Właśnie dlatego gaslighting jest tak szkodliwą formą manipulacji. Manipulator wchodzi do twojej głowy i sprawi, że możesz zacząć kwestionować całe swoje Zycie.

Sposobem, aby temu zapobiec, może być stworzenie obiektywnego dowodu niektórych rozmów. Tak, zgadza się w zdrowym związku nagranie rozmowy, czy zapisywanie jej ustaleń wydaje się paranoiczne, ale w przypadku manipulacji to jedyny ratunek. Nie zakładaj że z takim dowodem przekonasz manipulatora i postawisz na swoim – to twój dowód na to, że dzieje się coś niedobrego i to NIE z tobą.

Gaslighting jak się bronić?

Gaslighting to niezwykle szkodliwa forma emocjonalnej manipulacji, o której należy pamiętać. Ucząc się, jak skutecznie radzić sobie z gaslightingiem, możesz pomóc sobie lub swoim bliskim zauważyć objawy, zanim będzie za późno.

Jak radzić sobie z taka manipulacją? Zazwyczaj najskuteczniejszą formą jest zakończenie takiej relacji. Korzystaj z pomocy terapeuty lub psychologa, zwróć się o wsparcie do swojej rodziny i przyjaciół. Daj sobie szansę odbudować swoje szczęśliwe życie.

Na podstawie: powerofpositivity.com